فرش دستباف ایرانی به عنوان یک محصول ارزشمند صنایع خلاق در طی قرون متمادی همواره بخشی از نیازهای اقتصادی و فرهنگی جوامع روستایی و عشایری ایران را پوشش داده و امروزه به عنوان یک محصول خلاق صاحب سبک در عرصههای بینالمللی شناخته میشود. فرش ایرانی با سبک زندگی ایرانی ارتباط تنگاتنگی دارد و شاید کمتر خانهای را بتوان یافت که فرشی از جنس فرهنگ ایرانی در ان وجود نداشته باشد. دستاوردهای فرش دستباف ایرانی در طول قرون متمادی به صورت سینه به سینه از هنرمندان و پیشهوران این حوزه به فرزندان آنها انتقال یافته و در مسیر این جریان تحولات و تغییرات تدریجی را تجربه کرده است. امروزه فرش دستباف به عنوان یک صنعت خلاق صاحب شناسنامه به یک موضوعیت تخصصی آموزشی و پژوهشی در دانشگاهها و مراکز پژوهشی تبدیل شده است. مطالعات فرش دستباف و پژوهشگران این حوزه از مهمترین نیروهای پیشران در آیندهی مطلوب فرش دستباف شناخته میشوند که اگر بتوانند رسالتهای خود را به خوبی شناسایی و ظرفیتهای موجود را در زمینهی نیازهای کشور متمرکز سازند، بدون تردید ثمرات بسیار ارزشمندی در عرصه فرش ایران خواهد داشت. نخستین دو سالانه ملی مطالعات فرش ایران در نظر دارد تا فضایی پویا، به روز و فعال برای ایجاد ارتباط و انگیزهی بیش از پیش برای پژوهشگران علاقمند در حوزه مطالعات فرش ایرانی فراهم سازد که هدف این زمینهسازی تلاش در جهت هدفمند کردن پژوهشهای علمی فرش در راستای رفع نیازهای فرش ایرانی است.
اساس و بنیان ساختارهای این همایش بر مبنای مطالعات علمی مستخرج از تجارب و فعالیتهای آموزش عالی و نیازهای معاصر فرش دستباف گذاشته شده است و آوردگاهی برای تبادل نظر بین اساتید، دانشجویان، فارغالتحصیلان، افراد دخیل در جامعهی فرش دستباف و علاقمندان به این هنر اصیل ایرانی است. فرش ایرانی زنجیرهای از دانشها و هنرهای سنتی و معاصر را در قالب یک مجموعه میانرشتهای گرد هم آورده است، لذا اعتلا و توسعهی ابعاد مختلف آن میتواند موجب گسترش طیف عظیمی از دانشهای مرتبط گردد. علومی چون نساجی و رنگرزی، جامعهشناسی، مطالعات فرهنگی، انسانشناسی و مردمشناسی، ادبیات، اسطورهشناسی، نمادشناسی، اقتصاد و بازرگانی، مدیریت در کنار هنر و فناوریهای بومی حوزهی میانرشتهای فرش را ایجاد کردهاند. تمامی حوزههای علمی، شناختی و هنری فوق ابعاد نظام مطالعات علمی فرش را شکل دادهاند که اگر موفقیتی در زمینهی تربیت پژوهشگران و کنشگران متخصص فرش ایرانی صورت بپذیرد بدون شک در تمامی عرصههای میانرشتهای آن نیز توسعه و تحولاتی بنیادین روی خواهد داد و نتیجهی آن اعتلای فرش ایرانی در همه ابعاد مادی و غیرمادی آن خواهد بود. از دگر سوی رسالت نظامهای آموزشی تغییر پارادایم از دانشگاههای نسل دوم به سمت دانشگاههای نسل سوم و چهارم است که دانشگاه کارآفرین و ثروتآفرین است. این تغییرات نگرشی نیاز به بسترسازیهای لازم در زمینههای زیرساختی و سیاستگذاری دارد که شاید یکی از راههای مهم این تحول بنیادین برگزاری همایشها و هماوردهای علمی با رویکرد کارآفرینی و ثروتآفرینی در زمینهی مطالعات دانشگاهی باشد. نخستین همایش ملی دوسالانه مطالعات فرش ایران با همین رویکرد قصد دارد ضمن ایجاد فضایی تعاملی بین حوزههای دانشگاهی و جامعه فرش، گفتمانسازی نوینی در زمینهی آموزش عالی فرش ایجاد کند تا حساسیت پژوهشگران و جامعه دانشگاهی به فضای کارآفرینی بیش از پیش توسعه یابد.
ایجاد فرصت برای جامعهی دانشگاهی جهت ارائه دستاوردهای جدید علمی خود و عرضهی ظرفیتهای هر یک از دانشگاههای مجری تحصیلات تکمیلی از جمله ضرورتهای این همایش ملی است. فرصتی مغتنم برای فعالان حوزه فرش ایران خواهد بود تا نیازهای خود را از بخش آموزشی و پژوهشی نظام آموزش عالی ایران مطالبه کنند و در این راستا فرصتهای جدیدی برای ایجاد تعامل و همگرایی بیشتر ایجاد شود. امید است نخستین همایش ملی دوسالانه مطالعات فرش ایران که به میزبانی دانشگاه هنر اصفهان و شهر زیبای اصفهان به عنوان یکی از قطبهای اصلی فرش و هنرهای سنتی ایران برگزار خواهد شد، بتواند دستاوردهای قابل توجهی برای رشد و اعتلای این هنر اصیل ایرانی فراهم سازد و موانع تولید را رفع و آموزش و پژوهش مطلوب را شناسایی و زمینههای ارتقای آن را فراهم بسازد.